ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΑΣΚΤ

ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΕΝΤΖΙ ΜΙΖΟΓΚΟΥΤΣΙ (1898-1956). ΙΑΠΩΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΜΕΡΟΣ Γ’.

Τετάρτη 24 Απριλίου 2024 Yôkihi (Μιζογκούτσι, 1955) (έγχρ., 98 λεπτ.) [Princess Yang Kwei Fei]

ΑΙΘΟΥΣΑ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ, είσ. ελεύθερη.

Yôkihi: Το πρώτο έγχρωμο ιστορικό δράμα του Μιζογκούτσι, που κυκλοφόρησε ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, διαδραματίζεται στην Κίνα του όγδοου αιώνα, στη δυναστεία των Τσανγκ και είναι η ιστορία της πτώσης ενός αυτοκράτορα. Ιάπωνες ηθοποιοί υποδύονται κινεζικούς χαρακτήρες στα ιαπωνικά, οπότε τα κινεζικά ονόματα μετατρέπονται σε ιαπωνικά- έτσι, η Yang Kwei Fei γίνεται Yôkihi, ο Hsüan Tsung γίνεται Genso, και ούτω καθεξής. Ο κεντρικός γυναικείος χαρακτήρας, η Yang Kwei-Fei, δεν είναι ούτε αυτοκράτειρα ούτε πριγκίπισσα: Το Γιανγκ είναι το οικογενειακό της όνομα και το “Kwei Fei” τίτλος τιμής που αναφέρεται στην ιδιότητά της ως κορυφαία αυτοκρατορική παλλακίδα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ιαπωνικός τίτλος της ταινίας “Yôkihi” έχει περισσότερο νόημα από τον αμερικανικό “Princess Yang Kwei Fei” ή τον ελληνικό «Η Αυτοκράτειρα Yang Kwei Fei».

Ο Μιζογκούτσι υποστήριζε σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του ότι η υποταγή των γυναικών δεν είναι τυχαίο γεγονός της πολιτικής τάξης πραγμάτων, αλλά η ίδια η ουσία της – και όχι μόνο στην πατρίδα του, την Ιαπωνία. Στην πραγματικότητα, η θέση του αυτοκράτορα Hsüan Tsung στην αυλή παραλληλίζεται με εκείνη της κορυφαίας του αυτοκρατορικής παλλακίδας. Χειραγωγείται και περιορίζεται από τους γύρω του όπως και εκείνη. Η ταινία Yôkihi εξυμνεί τη δύναμη της τέχνης (αισθητικοποίηση του κόσμου του όγδοου αιώνα-μουσική) και της αγάπης, επιπλήττοντας παράλληλα τον ανούσιο κόσμο της αυλής και των αγώνων εξουσίας. Στην κινηματογράφηση επιδεικνύεται υπερβολική προσοχή στην αναδημιουργία του κόσμου της αυτοκρατορικής Αρχαίας Κίνας (απαλά παστέλ, εξαίσιες κουρτίνες και έπιπλα) και λεπτό χιούμορ.

Η ιστορία της Γιου-Χουάν, μιας νεαρής καλλονής που διασώθηκε από την κουζίνα και κατέληξε να γίνει η κορυφαία αυτοκρατορική παλλακίδα έχει κάτι το παραμυθένιο. Ωστόσο τα στοιχεία του λαϊκού παραμυθιού γειώνονται από τη συνειδητοποίηση ότι η Γιου-Χουάν, ακόμη και όταν αποκτά τον τίτλο της Γιανγκ Κουέι Φέι (αυτοκρατορικής παλλακίδας) παραμένει υποχείριο της οικογένειάς της. Περιορίζεται διαρκώς από τις δυνάμεις που την περιβάλλουν και σπάνια επιτυγχάνει ελευθερία της δράσης.

Στην κινεζική παράδοση η ιστορία της Γιανγκ Κουέι Φέι λειτουργούσε σαν προειδοποίηση για το πώς μια δόλια, χειριστική γυναίκα μπορεί να εκτρέψει έναν αυτοκράτορα από τον ρόλο και τις ευθύνες του. Ήταν ένα παράδειγμα υπέρ των κομφουκιανικών αρετών.

Ο σεναριογράφος Γιοσικάτα Γιόντα έχει γράψει στα απομνημονεύματά του για τον Μιζογκούτσι πώς η ιστορικά βασισμένη και πολύ πιο αρνητική αντίληψή του για τον χαρακτήρα της Γιανγκ Κουέι Φέι (υπερηφάνεια και εγωισμός) εκτράπηκε από τον σκηνοθέτη σε εκείνη της αθώας ηρωίδας ενός μελοδράματος, σε βαθμό που ο Γιόντα αισθάνθηκε αποξενωμένος από το έργο και η τελική εκδοχή του σεναρίου ολοκληρώθηκε από άλλον συγγραφέα. Στο τέλος, η Γιανγκ Κουέι Φέι γίνεται άλλη μια τυπική ηρωίδα του Μιζογκούτσι, που θυσιάζεται για την αγάπη ενός άντρα.

Ο Μιζογκούτσι γύρισε το Yôkihi ως συμπαραγωγή μεταξύ του ιαπωνικού στούντιο Daiei και της Shaw and Sons του Χονγκ Κονγκ, που υπέδειξε και το θέμα του έργου. Αυτή η ξένη προέλευση πιθανώς εξηγεί την αποστασιοποιημένη αίσθηση κινηματογράφησης της ταινίας. Το ενδιαφέρον του Μιζογκούτσι πάνω απ’ όλα ήταν η αισθητική, όπως γίνεται σαφές στη σεκάνς των τίτλων στην αρχή της ταινίας, με την προβολή κινεζικών αντικειμένων τέχνης.

Φωτό από την ταινία Yôkihi (1955). Η Ματσίκο Κίο ως Yang Kwei-Fei. Σκηνοθεσία: Κέντζι Μιζογκούτσι. Σενάριο: Ching Doe, Ματσουταρό Καουαγκούτσι

Σκηνοθεσία: Κέντζι Μιζογκούτσι. Σενάριο: Ching Doe, Ματσουταρό Καουαγκούτσι, Γιοσικάτα Γιόντα. Φωτογραφία: Kôhei Sugiyama. Μουσική: Φουμίο Χαγιασάκα. Σκηνικά: Hiroshi Mizutani. Πρωταγωνιστούν: Ματσίκο Κίο (Yang Kwei-Fei), Μασαγιούκι Μόρι (Hsüan Tsung)…